ไตเสื่อมคือภาวะที่การทำงานของไตลดลง ทำให้ร่างกายขับสารพิษและรักษาสมดุลเกลือแร่ต่าง ๆ ได้ยากขึ้น นอกจากแผนการรักษาจากแพทย์แล้ว เรื่องโภชนาการยังมีความสำคัญอย่างยิ่งต่อการฟื้นฟูสุขภาพ ลดภาระให้แก่ไต และช่วยเสริมสร้างการฟื้นตัว
แล้วผู้ป่วยไตเสื่อมควรเลือกทานอะไร ควรหลีกเลี่ยงอะไร และมีข้อควรระวังอะไรบ้างในแต่ละวัน เรามาดูกับครับ
1. ความสำคัญของการควบคุมอาหารสำหรับผู้ป่วยไตวาย
สำหรับผู้ที่มีภาวะไตวาย การรับประทานอาหารไม่ได้เป็นเพียงแค่การเพิ่มพลังงานเท่านั้น แต่ยังถือเป็นส่วนหนึ่งของการดูแลรักษาโรคโดยตรงอีกด้วย หากวางแผนเมนูอาหารอย่างเหมาะสม จะสามารถช่วยในเรื่องต่าง ๆ ได้แก่
- ลดภาระงานของไต: เมื่อไตเสียหาย การกินอาหารที่เหมาะสมจะช่วยลดการทำงานของไต ไม่ให้โรคดำเนินเร็วขึ้น
- ลดการสะสมของสารพิษ: อาหารที่มีโภชนาการที่ดี ช่วยควบคุมสารต่าง ๆ เช่น ยูเรีย, ครีเอตินิน, โพแทสเซียม, โซเดียม ฯลฯ ไม่ให้สะสมในเลือดมากเกินไป
- ป้องกันภาวะแทรกซ้อน: โภชนาการที่ถูกต้องจะช่วยควบคุมความดันโลหิต น้ำตาล และไขมันในเลือด ซึ่งเป็นปัจจัยสำคัญที่ทำให้โรคไตวายแย่ลง
- เพิ่มคุณภาพชีวิต: ผู้ป่วยจะได้รับพลังงานเพียงพอ รู้สึกสดชื่น รับประทานอาหารอร่อย และสุขภาพโดยรวมดีขึ้น
หากรับประทานอาหารไม่เหมาะสม อาจทำให้ยูเรีย, โพแทสเซียม หรือฟอสฟอรัสในเลือดสูง เกิดผลกระทบเช่น หัวใจเต้นผิดจังหวะ บวมน้ำ หรือหัวใจล้มเหลวได้ ในทางกลับกัน หากจัดเมนูอาหารอย่างถูกต้อง การควบคุมอาหารจะเป็น “ผู้ช่วยสำคัญ” ที่ทำให้ผู้ป่วยมีสุขภาพแข็งแรง อยู่ในระยะโรคที่ควบคุมได้ และมีคุณภาพชีวิตที่ดีขึ้น
2. หลักการสร้างเมนูอาหารสำหรับผู้ป่วยโรคไต
เพื่อให้ได้รับสารอาหารอย่างเหมาะสม ผู้ป่วยควรปฏิบัติตามหลักดังนี้:
- ควบคุมปริมาณโปรตีน: รับประทานโปรตีนในปริมาณที่เหมาะสมตามคำแนะนำของแพทย์ ผู้ป่วยระยะต้นสามารถรับ 0.8–1 กรัมโปรตีนต่อน้ำหนักตัว 1 กิโลกรัมต่อวัน แต่หากเข้าสู่ระยะรุนแรงต้องลดลง เพื่อป้องกันระดับยูเรียสูงในเลือด
- ลดเกลือ (โซเดียม): ควรจำกัดโซเดียมไม่เกิน 2 กรัม/วัน (เทียบเท่าเกลือประมาณ 5 กรัม) เพื่อป้องกันภาวะบวมและความดันโลหิตสูง
- ควบคุมโพแทสเซียม: หลีกเลี่ยงอาหารที่มีโปแตสเซียมสูง เช่น กล้วย ส้ม มันฝรั่ง น้ำมะพร้าว ฯลฯ เพื่อป้องกันอาการหัวใจเต้นผิดจังหวะ
- ลดฟอสฟอรัส: จำกัดอาหารที่มีฟอสฟอรัสมาก เช่น นม ชีส ถั่วเมล็ดแห้ง เครื่องในสัตว์ ฯลฯ เพื่อปกป้องกระดูกและเส้นเลือด
- ดื่มน้ำในปริมาณที่เหมาะสม: ควรบริโภคน้ำตามระดับการขับถ่ายปัสสาวะของแต่ละคน
- เสริมพลังงานจากไขมันดีและคาร์โบไฮเดรต: เน้นน้ำมันพืช ปลา อาหารประเภทข้าวขาว เส้นก๋วยเตี๋ยว มัน ฯลฯ เพื่อเป็นแหล่งพลังงานทดแทนโปรตีนที่ถูกจำกัด
3. คำแนะนำเมนูอาหารสำหรับผู้ป่วยโรคไตเรื้อรัง
ต่อไปนี้คือแนวทางเมนูอาหารที่เหมาะสำหรับผู้ป่วยโรคไต เพื่อให้ได้รับสารอาหารครบถ้วนและปลอดภัย
อาหารเช้า
- ข้าวต้มขาวใส่หมูบด (ปรุงจืด)
- ขนมปังขาว 1 แผ่น + ไข่ต้ม (ถ้าหมอแนะนำให้จำกัดไขมัน ให้กินเฉพาะไข่ขาว)
- ดื่มน้ำเปล่า 1 แก้ว (ปริมาณดูตามที่แพทย์กำหนดสำหรับแต่ละวัน)
อาหารเที่ยง
- ข้าวขาว (ถ้วยเล็ก)
- อกไก่ต้ม (เอาหนังออก) หรือปลานึ่ง
- ผักต้มที่มีโพแทสเซียมต่ำ เช่น ฟักทอง ฟักเขียว
- แกงจืดบวบใส่หมูสับ (ใส่เกลือน้อย)
อาหารว่าง
- ขนมปังหรือคุกกี้รสจืดต่ำเกลือ หรือโจ๊กข้าวโอ๊ตเหลว
อาหารเย็น
- ข้าวขาว
- หมูสันในอบรสจืด หรือปลานึ่งขิง
- ผักกวางตุ้งลวก
- แกงฟักทอง ปรุงจืด
ข้อแนะนำเพิ่มเติม
- หลีกเลี่ยงอาหารแปรรูป (ไส้กรอก อาหารกระป๋อง ผักดอง ปลาตากแห้ง น้ำปลา น้ำพริก ฯลฯ)
- ต้องปฏิบัติตามคำแนะนำแพทย์ในเรื่องปริมาณโปรตีน โพแทสเซียม น้ำ และพลังงานที่ควรได้รับ
- ตรวจร่างกายตามนัด เพื่อติดตามค่าการทำงานของไต และปรับเปลี่ยนเมนูอาหารให้เหมาะสม
4. Neplus – ทางเลือกโภชนาการสำหรับผู้ป่วยไตวาย
นมโคลอสตรุ้ม Neplus ถูกออกแบบและวิจัยโดยเฉพาะสำหรับผู้ที่มีภาวะไตวาย ด้วยสูตรโปรตีนต่ำ โซเดียมต่ำ โพแทสเซียมและฟอสฟอรัสต่ำ ช่วย:
- ลดภาระต่อไต: ควบคุมระดับยูเรีย ครีเอตินิน และอิเล็กโทรไลต์ให้อยู่ในเกณฑ์ปลอดภัย
- เสริมสุขภาพ: ให้ครบถ้วน 17 วิตามิน 21 แร่ธาตุ พร้อมใยอาหาร FOS/Inulin ช่วยให้ระบบขับถ่ายและการย่อยดีขึ้น
- เสริมภูมิคุ้มกัน: อุดมด้วยแอนติบอดี้ธรรมชาติจากนมแรกเกิด สารสกัดถั่งเช่า โสม และเห็ดหลินจือ
- ทานแทนอาหารได้อย่างปลอดภัย: เหมาะกับผู้ป่วยที่ต้องการโภชนาการเฉพาะทาง ดูดซึมง่าย ดื่มง่าย
ด้วยสูตรที่ผ่านการทดลองทางคลินิกกับผู้ป่วยไตกว่า 1,000 รายที่มหาวิทยาลัย Stanford มา Neplus ได้รับคำแนะนำจากแพทย์ให้เป็นทางเลือกด้านโภชนาการครบถ้วนสำหรับผู้ป่วยไตวาย ช่วยลดความเสี่ยงภาวะแทรกซ้อน และยกระดับคุณภาพชีวิต
การโภชนาการที่เหมาะสมถือเป็นปัจจัยสำคัญในการดูแลและรักษาผู้มีภาวะไตวาย ผู้ป่วยจำเป็นต้องรับประทานอาหารอย่างสมดุล ถูกต้องตามหลัก ควรหลีกเลี่ยงอาหารที่เป็นอันตรายและจัดเมนูที่เหมาะสมตามคำแนะนำของแพทย์ การปฏิบัติตามโภชนาการที่ถูกต้องไม่เพียงแต่ช่วยแบ่งเบาภาระของไต แต่ยังช่วยให้มีคุณภาพชีวิตที่ดีและยืดอายุสุขภาพได้อีกด้วยครับ
